کاهش خسارات مگس مدیترانه‌ای در باغات مرکبات با پرتودهی

یکی از شرکت های مستقر در پژوهشکده علوم و فنون هسته ای با روش پرتودهی توانسته است آفت حشره مگس مدیترانه ای را که تا ۵۰ درصد موجب کاهش باردهی درختان میوه ای می شود، کنترل کند و این میزان خسارت را به کمتر از یک درصد کاهش دهد.

مهرداد احمدی از محققان این طرح در گفت‌وگو با ایسنا، این روش کنترلی را با عنوانSIT و یا روش کنترل حشرات به روش "نر عقیمی" دانست و گفت: یکی از مهمترین آفت باغات مرکبات، مگس مدیترانه ای است به گونه ای که در صورت طغیان می تواند کل باغات را درگیر کرده کند ولی ما در این روش موفق به کنترل این حشره شدیم.

وی با اشاره به جزئیات اجرای این طرح، توضیح داد: در ابتدا به صورت انبوه در کارگاه، تخم این حشره پرورش داده و جیره غذایی مصنوعی به آنها انتقال داده می شود و زمانی که تخم به مرحله لارو و شفیره رسید، آن را تحت پرتودهی گاما قرار می دهیم.

احمدی با تاکید بر اینکه در پرتودهی گاما، دوزی انتخاب می شود که اسپرم جنس نر این گونه حشره نابارور شود، اظهار کرد: این در حالی است که ظاهر، قدرت، جفت گیری، پرواز و ژن‌های این حشره در حین پرتودهی دست نخورده باقی می ماند.

این محقق ادامه داد: بعد از آنکه مرحله کنترل کیفی بر روی حشرات تولید شده از نظر سلامت و عقیم بودن، صورت گرفت، حشرات به مناطق مختلفی چون باغات مرکبات شمال کشور انتقال داده می شوند.

وی تاکید کرد: زمانی که این حشرات عقیم شده در باغات مرکبات با حشرات سالم جفت گیری کنند، یا نمی توانند تخمگذاری کنند و یا اگر تخمگذاری صورت گرفت، تخم باز نخواهد شد.

به گفته این محقق، با این روش از خود حشره علیه خودش استفاده می شود و جمعیت آنها کنترل می شود.

احمدی، عدم استفاده از سموم شیمیایی برای از بین بردن این حشرات را از مزایای این روش نام برد و افزود: در نتیجه آلودگی باغات به دلیل استفاده از سموم کاهش می یابد، ضمن آنکه اثرات نامطلوب سمپاشی بر روی انسان، از بین می رود.

وی یادآور شد: همچنین هزینه این روش یک چهارم هزینه سموم شیمیایی است و این در حالی است که میزان کنترل مگس مدیترانه ای با این روش پرتودهی بیشتر از سموم شیمیایی خواهد بود.

محقق این طرح دانش بنیان با تاکید بر اینکه این روش برای یکی از باغات اجرایی شده است، خاطر نشان کرد: در سال جاری که جمعیت این حشره افزایش یافته بود، باغاتی که با استفاده از سموم شیمیایی اقدام به نابودی این حشره کرده بودند، ۵۰ درصد خسارت داشته اند، ولی با این روش خسارت کمتر از یک درصد بوده است.

احمدی تاکید کرد: این آفت دارای ۳۵۰ نوع میزبان بوده و قادر است باردهی درختان مرکبات، درختان هسته دارها و دانه دارها، انار، انجیر، خرمالو و انبه و غیره را تا ۵۰ درصد کاهش دهد.

به گفته وی، این روش در باغات شهرهای ساری، بهشهر و نوشهر اجرایی شده است.

به گزارش ایسنا، مگس میوه مدیترانه‌ای یکی از مهمترین آفات درختان میوه در سراسر دنیا است که از نظر پراکندگی در مناطقی مانند آفریقا، جنوب اروپا و مناطق شبه قاره هند، غرب استرالیا و آمریکا وجود دارد.

لاروهای این حشره از مغز میوه‌های میزبان تغذیه می‌کنند و گاهی اوقات در داخل آن تونل ایجاد می‌کنند و در نهایت کل میوه را به یک توده آبدار و غیرقابل خوردن تبدیل خواهند کرد. 

به اعتقاد متخصصان، برای مدیریت مگس میوه مدیترانه‌ای در باغات مرکبات، کشاورزان باید میوه‌های آلوده را در عمق ۵۰ سانتی‌متری خاک منهدم کنند.